Ο Νομός Ημαθίας υπάγεται διοικητικά στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, έχει πρωτεύουσα τη Βέροια και διαιρείται σε 12 δήμους.

Η έκτασή του είναι 1.701 τετραγωνικά χιλιόμετρα και ο πληθυσμός του ανέρχεται στις 144.172 κατοίκους (ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΕΣΥΕ 2001). Βρίσκεται στο κέντρο περίπου της Μακεδονίας μεταξύ 40ο 18’ – 40 ο 43 Β.Π. και 21 ο 53’ – 22 ο 42’ Α.Μ. (μέσες συντεταγμένες : 40 ο 30’ Β.Π., 22 ο 15’ Α.Μ.).

Συνορεύει :

Το κλίμα του Νομού είναι μεσογειακό και επηρεάζεται από τη γειτνίαση με τη θάλασσα. Οι ορεινοί όγκοι του Βερμίου και των Πιερίων, συμβάλουν σημαντικά στη διαφοροποίηση των μετεωρολογικών και κλιματικών στοιχείων του νομού σε σχέση με το πεδινό μέρος. Η μέση θερμοκρασία τον περισσότερο χρόνο (Ιανουάριο – Σεπτέμβριο), ξεπερνάει τους 20ο C, αλλά κατά τα χειμερινή περίοδο στα ορεινά είναι συχνή η πτώση της θερμοκρασίας και κάτω από τους 0ο C θερινή η θερμοκρασία φτάνει γύρω στους 34ο C, (γενικά η θερμοκρασία κυμαίνεται από -11ο C μέχρι 30ο C). Το ετήσιο ύψος βροχής κυμαίνεται μεταξύ 400 – 600 χιλιοστά στα πεδινά, ενώ στα ορεινά 830 χιλιοστά. Οι υψηλότερες τιμές μέσης σχετικής υγρασίας, παρατηρούνται κατά τους χειμερινούς μήνες Δεκέμβριο, Ιανουάριο και Φεβρουάριο με μέσο όρο 77% περίπου. Ο νομός είναι πλούσιος σε φυσικούς πόρους. Έχει μεγάλες και εύφορες πεδινές εκτάσεις υψηλής παραγωγικότητας, άφθονο υδάτινο δυναμικό και μάλιστα επιφανειακό. Χαρακτηρίζεται αγροτικός από άποψη κύριας απασχόλησης και πηγής εισοδήματος, με έμφαση στις εντατικές καλλιέργειες (φρούτα, τεύτλα, βαμβάκι, κηπευτικά κ.λ.π.) καθώς επίσης και στην κτηνοτροφία. Τα δάση του Βερμίου και των Πιερίων καλύπτουν το 28% της έκτασης του νομού και αποτελούν χώρους ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.

Το Νομό διαρρέουν οι ποταμοί:

Αλιάκμονας

(συνολικό μήκος 320 Km), στην κοίτη του οποίου έχουν δημιουργηθεί, μέσα στα όρια του Νομού, ένα Αρδευτικό Φράγμα, στην περιοχή της Κοινότητας Αγίας Βαρβάρας και οι δύο Φραγματολίμνες της Σφηκιάς και των Ασωμάτων (υδροηλεκτρικά έργα Δ.Ε.Η.),

Λουδίας (συνολικό μήκος 35 Km),

Τριπόταμος (που διασχίζει την πόλη της Βέροιας)

Αράπιτσα (που διασχίζει την πόλη της Νάουσας)

Κουτίχας, Κρασοπούλης κ.α. επίσης μικρά ποτάμια που καταλήγουν στον Αλιάκμονα.

Το μεγαλύτερο μέρος του νομού έχει δοθεί στην γεωργική καλλιέργεια και έχει μοιρασθεί στους αγρότες του νομού και ένα μικρό μέρος χρησιμοποιείται για βοσκή. Μεγαλύτερο από το μισό τμήμα του, καλύπτεται με δασικές εκτάσεις, που διέπονται από τις διατάξεις “Περί αναγκαστικών δασικών συνεταιρισμών”, με τη συμμετοχή κατά 1/5 του Ελληνικού Δημοσίου.

Ανεπτυγμένη επίσης είναι η κτηνοτροφία καθώς και η ελαφρά βιομηχανία και βιοτεχνία, που σχετίζεται άμεσα με τις πρώτες ύλες του νομού και την παράδοση. Οι εξαγωγικές επιχειρήσεις νωπών και επεξεργασμένων είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένες, τόσο σε πλήθος μονάδων όσο και σε ποσότητα προϊόντος. Επισημαίνεται ότι το 65% της παγκόσμιας παραγωγής κομπόστας, δηλ. περίπου 250.000 τόνοι φρούτων ετησίως, επεξεργάζονται και τυποποιούνται στους νομούς Ημαθίας και Πέλλας. Σημαντική παρουσία έχουν επίσης οι βιομηχανίες κλωστοϋφαντουργίας (Κλωστήρια Ναούσης, Βαρβαρέσος κ.α.), που τροφοδοτούν τις ποιοτικές και ποσοτικές απαιτήσεις ολόκληρης της ελληνικής αγοράς. Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η εξαγωγή των προϊόντων.

Ιστορία – αξιοθέατα

Ο νομός Ημαθίας διαθέτει σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους, αξιόλογους τουριστικούς και φυσικούς πόρους και πλούσια πολιτιστική παράδοση. Στην Ημαθία, ανθρώπινες εγκαταστάσεις εμφανίζονται από τα προϊστορικά χρόνια. Στη Νέα Νικομήδεια υπάρχει ένας από τους παλαιότερους νεολιθικούς οικισμούς της Ευρώπης (6.000 π.Χ.). Στη θέση της σημερινής Βεργίνας, ήταν κτισμένες οι ΑΙΓΕΣ, η πρωτεύουσα της Μακεδονίας. Εκεί βρίσκονται οι Βασιλικοί τάφοι της Βεργίνας, ο τάφος του Φιλίππου και τα μοναδικά ευρήματα τους. Στην περιοχή της Νάουσας, βρίσκεται η αρχαία Μίεζα και η σχολή του Αριστοτέλη, εκεί όπου ο Μέγας Αλέξανδρος διδάχθηκε από το μεγάλο φιλόσοφο.

Στην περιοχή των Ανθεμίων, στον οικισμό των Λευκαδίων, υπάρχουν σημαντικοί μακεδονικοί τάφοι καθώς και το αρχαίο θέατρο της Μίεζας. Στα ρωμαϊκά χρόνια η Βέροια γίνεται θρησκευτικό κέντρο, ενώ το 54 μ.Χ. ο Απόστολος Παύλος κηρύσσει τη νέα Χριστιανική Πίστη, στο «Βήμα». Η περιοχή ακμάζει στη Βυζαντινή περίοδο, από την οποία σώζονται πολυάριθμες Εκκλησίες με καταπληκτικές τοιχογραφίες, καθώς επίσης και πολυάριθμα δείγματα της μακεδονικής λαϊκής αρχιτεκτονικής, στη Βέροια και τη Νάουσα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ορεινά τοπία, όπου συναντώνται μοναδικά φυσικά οικοσυστήματα και σημαντικοί τόποι παραθερισμού και προσκυνήματος. Η Παναγία Σουμελά στην Καστανιά, ο Άγιος Νικόλαος στη Νάουσα, η Γραμμένη στο Βέρμιο. Τα ορεινά Πιέρια και το Βέρμιο αποτελούν χώρους ορεινών διαδρομών μεγάλης ομορφιάς. Οι χιονοδρομικές εγκαταστάσεις και πίστες στα χιονοδρομικά κέντρα του Σελίου και των Πηγαδιών προσφέρουν άνετη εξυπηρέτηση και αξέχαστες ώρες στους φίλους των χειμερινών σπόρ.

Βέροια

Η Βέροια, πρωτεύουσα του νομού Ημαθίας, είναι κτισμένη στους πρόποδες του Βερμίου. Κύρια αξιοθέατα της πόλης είναι το Αρχαιολογικό Μουσείο, οι Βυζαντινές της Εκκλησίες, οι παραδοσιακές συνοικίες της Κυριώτισσας και της Μπαρμπούτας, που αποτελούν οικιστικά σύνολα της χαρακτηριστικής μακεδονικής αρχιτεκτονικής, το Βήμα του Αποστόλου Παύλου, ένας χώρος όπου σύμφωνα με την παράδοση δίδαξε ο Απόστολος των Εθνών κ.α.

Νάουσα

Κτισμένη στους πρόποδες του ανατολικού Βερμίου, η πόλη διασώζει σύνολα λαϊκής αρχιτεκτονικής στις συνοικίες Αλώνια και Μεταμόρφωση. Σημαντικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα νεότερα κτίρια, που δημιουργήθηκαν τα χρόνια της πρώτης βιομηχανικής ανάπτυξης (αρχές 20ου αιώνα) και τα βιομηχανικά κτίσματα όπως το εργοστάσιο Λόγγου – Κύρτση – Τουρπάλη. Οι ομορφιές της πόλης είναι πολλές, το πάρκο, οι όχθες του ποταμού Αράπιτσα, οι πηγές και το άλσος του Αγίου Νικολάου.

Αλεξάνδρεια

Κέντρο μιας ευρύτερης αγροτικής περιοχής, είναι η μοναδική πόλη στην Ελλάδα που έχει το όνομα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Υπάρχουν πολλές αγροτικές βιομηχανίες και πλούσια πολιτιστική παράδοση, με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ενδυμασίας το κάλυμμα του κεφαλιού στην παραδοσιακή φορεσιά “κατσούλι”, που μοιάζει με περικεφαλαία αρχαίου Έλληνα πολεμιστή.